En temel kamu hizmetleri vatandaşa fatura ediliyor..
Hükümetin eli yurttaşın cebinde
Yerel yönetimler eliyle kaldırım, asfalt, sokak aydınlatması ve çöp toplamanın da aralarında bulunduğu en temel kamu hizmetleri yurttaşa fatura ediliyor.
Cumhuriyet Gazetesi - Deniz Tatarer Temur
AKP iktidarı, yerel yönetimler eliyle aralarında kaldırım ve asfalt yapımı, çöp toplama ve sokak aydınlatmalarının da bulunduğu en temel kamu hizmetlerini Maliye ve belediye bütçelerindeki açıklar nedeniyle yurttaşa fatura ediyor. Yaklaşık 6 milyon kişinin asgari ücretle çalıştığı, 3 buçuk milyon kişinin işsiz olduğu, 14 milyonu aşkın kişinin ise açlık sınırında yaşadığı uyarısında bulunan uzmanlar, “Çöpün, sokak lambasının, asfaltın parasını da yurttaş ödeyecekse hükümet ne iş yapacak?” diye sordular. Kamu hizmetlerinin devletin esas görevi olduğunu da vurgulayan uzmanlar, “Birbiri ardına gelen zam ve vergiler toplumda anarşi yaratır” uyarısında bulundular.
Yerel seçimlerde mali kaynaklarını tüketen AKP iktidarı genel seçimlerin yaklaşmasıyla bütçedeki açığı birbiri ardına koyduğu vergilerle kapatmaya çalışıyor. Yerel seçimlerin ardından yurttaşa ilk faturayı ilçe belediyeleri çıkardı. Belediye Gelirleri Kanunu’ndan gelen yetkileriyle ilçe belediyeleri, bedelleri 200 ile 1000 TL arasında değişen 10 yıllık döneme ait asfalt ve kaldırım hizmeti bedellerini yurttaşlardan istemeye başladılar. Yurttaş ikinci büyük darbeyi ise 2010 yılı emlak vergisindeki artıştan aldı. Vergilerin belirlenmesi için arsa maliyet bedellerini yükselten belediyeler, yurttaşın emlak vergisine yüzde 500’leri aşan oranda zam yaptılar. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nca kapalı kapılar ardında hazırlanan Elektrik Piyasası Kanun Tasarısı da cadde ve sokak aydınlatmalarının faturasını da yurttaşa çıkardı. Yurttaşlar, 1 Ocak 2009 ile 31 Aralık 2015 tarihleri arasındaki tüm aydınlatma bedelleri için fatura başına en az 1.5 TL fazladan ödeme yapacak. Düzenlemeyle belediyelerin Hazine’ye olan 2 milyar TL’lik aydınlatma borçlarını yurttaş ödemiş olacak. Yıllardır büyükşehirlerde yaşayan yurttaşlardan harcanan su miktarına göre metreküp başına 18 kuruş, diğer kentlerde ise metreküp başına 15 kuruş çöp vergisi alınıyor.
‘Elektriğe örtülü zam’
TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Cengiz Göltaş, cadde ve sokak aydınlatma bedellerinin yurttaşın elektrik faturasına yansıtılmasının temelinde özelleştirilme politikalarının yattığını belirterek “Yapılan üstü örtülü zamdır. Elektrik kullanımı insanlar için temel bir haktır. 7 yıldır birbiri üzerine yapılan zamlar vatandaşların dayanma sınırını aşmıştır. Yurttaş bakım ve onarımı yapılmayan, hatta yanmayan sokak lambalarının faturasını ödemek zorunda kalacak. Buna karşın özel şirketler kârlarını arttıracak. Enerji şebekelerinin bölgesel olarak özelleştirilmesine karşı çok sayıda dava açtık. Eminiz ki yargı bu davaları kamu lehine sonuçlandıracaktır” dedi.
‘Bu vergiler anarşi yaratır’
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu üyesi CHP İstanbul Milletvekili Prof. Dr. Esfender Korkmaz, devletin yapmakla yükümlü olduğu kamu hizmetlerinin yurttaşa vergi olarak yansıtılmasının “kamu düzeninde anarşi yaratabileceği” uyarısında bulunarak, “Bugün kaldırımın, sokak lambasının faturasını yurttaşa çıkaranlar, yarın güvenlik, savunma hizmetlerinin bedellerini de yurttaştan ister. AKP bütçe açığını kapatmak için kamu hizmetini yurttaştan istiyor. Peki, devlet ne iş yapacak? Asgari ücreti 605 TL yap, sonra da sokak lambasını, kaldırımın faturası için vergi koy. Bu devlet yönetimi değildir, bunu kabul etmek de mümkün değildir” diye konuştu. DSP Genel Sekreteri ve Denizli Milletvekili Hasan Erçelebi ise “Çay, simit, maydanoz satandan vergi alan AKP, sokak lambalarının faturasını milletin cebinden çeken AKP’nin ampülü ilk seçimde patlayacaktır. Emeğin vergisi var, soygunun vergisi yok. Bu, soyguna yataklık yapmaktır” dedi.
Sayacın faturası yurttaşa
BEDAŞ ve AYEDAŞ İstanbul’daki 27 bölgede 10 yılını dolduran mekanik sayaçlar yerine taktığı dijital sayaçlarla yurttaşın sırtından milyonlarca liralık kazanç sağladı. 11 TL’ye alınan kalitesiz sayaçların yurttaşlara 35 TL bedelle satıldığını belirten bazı uzmanlar ise “Dijital sayaçlarda şifre kırılarak endekslerle oynanıyor, kaçak oranları daha da artıyor. Dijital sayaçlı abonelerin faturaları, mekanik sayaca oranla yüzde 20 daha fazla gelir” dediler.
‘Faturaların yarısı vergi’
Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKODER) İstanbul Şube Başkanı Kazım Özgenç ise yurttaşların katma değer, özel iletişim, gelir vergisi adı altında devlete olan yükümlülüklerini yerine getirdiğini anımsatarak, “Hizmet bedeli adı altında faturalara yansıtılan ikincil vergiler tüketici haklarına açıkça aykırıdır. Yurttaş kullandığı her hizmetin bedelinin yarısı kadar vergi zaten ödüyor. Bunun en çarpıcı örneği telefon faturalarıdır. Bu ve benzeri uygulamalar için yürüyen onlarca dava var” diye konuştu.
Birbiri ardına çıkarılan vergilerden şikâyetçi olan yurttaşlar ise “Maaşlarımıza zam yok, insanlar işsiz. Devlet bunları görmek yerine asfaltın, çöpün, sokak lambasının parasını bizden istiyor. Belediye sokağa lamba takmayacaksa, asfaltımı onarmayacaksa biz niye oy vermeye gidiyoruz. Asfalt yaptık diyorlar, asfalt 2 ayda çöküyor. Biz vergi veriyoruz onlar ceplerini dolduruyor. Çöp vergisi dediler, verdik, şimdi de elektrik vergisi diyorlar. Elektrikleri kessinler. Bu maaşlarla bu vergiler ödenmez” dediler.
Ne kadar vergi ödüyoruz?
• Türkiye’de 1500 TL maaş alan bir çalışan maaşının her 100 lirası için 53 lira 33 kuruşunu vergi ödüyor.
• Asgari ücretten maaş alan bir çalışan ise maaşının her 100 lirası için 32 lira 38 kuruş vergi ödüyor.
• Asgari ücretten maaş alan bir kişi her 100 liralık mutfak ve temel tüketim maddesi alışverişinde 25 lira 31 kuruş dolaylı vergi veriyor.
• Günde 2 paket sigara için bir yurttaştan ise 114 lira dolaylı vergi alınıyor.
• Her yurttaş giyim harcamalarında toplam harcama tutarının yüzde 18’i oranında, mutfak harcamalarında ise yüzde 1, yüzde 8 ve yüzde 18 oranlarında değişen KDV ödüyor.
• Gelir vergisinin yaklaşık yarısını da çalışanlar ödüyor.
• Türkiye; Almanya, Danimarka, Belçika, İsveç, Hollanda ve Polonya’dan sonra çalışanlardan en çok vergi kesintisi yapılan ülkeler arasında yer alıyor. (İSMMMO verilerinden alınmıştır)
Rakamlarla sokak aydınlatması
• Türkiye’de yaklaşık 30 milyon elektrik abonesi bulunuyor.
• Sokak aydınlatmasının yıllık bedeli 500 milyon TL.
• Belediyelerin kamuya olan genel aydınlatma borcu 2 milyar TL.
• 2009 verilerine göre genel aydınlatma için yaklaşık 4 bin 200 milyar kilovat elektrik tüketildi.
• Sokak ve cadde aydınlatması için en fazla elektrik tüketen illerin başında 463 bin 754 megavatla İstanbul gelirken, İstanbul’u 373 bin 713 megavatla İzmir ve 187 bin 781 megavatla Ankara takip ediyor. (TEDAŞ verilerine göre)
En çok okunan haberlerden bazıları..
Haber Arşivi: Cumhuriyet Gazetesi
"İstanbul Arçelik Bayileri"
You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response, or trackback from your own site.
Leave a Reply